Goud is meer dan zilver, deugd overtreft beide
- de lijfspreuk van Piet Heyn
Op 17 oktober 1870
werd het standbeeld van de Delfshavense zeeheld Piet
Heyn officiëel onthuld.
De admiraal die ooit de Spaanse zilvervloot veroverde,
werd 250 jaar na zijn dood uiteindelijk toch nog geëerd met een
indrukwekkend standbeeld. Het drie meter
hoge beeld is gemaakt van Udelfangersteen.
Het is een voorstelling van Admiraal Piet Heyn op het moment
dat hij het commando geeft om de vloot van de Duinkerkse
kapers aan te vallen. Symbolen onderstrepen de macht
die hij had op het toppunt van zijn roem. Met zijn
rechterhand omklemt hij de bevelhebbersstaf, terwijl
hij met de linkerhand zijn zwaard vasthoudt. Op
zijn wapenrok prijkt een onderscheiding die hij
kreeg na de verovering van de zilvervloot.
Zoals de mode in die tijd voorschreef, is Heyn gehuld
in een wapenrok, zijn korte broek reikt tot de knie
en zijn voeten zijn gestoken in hoge zeelaarzen.
Als bevelhebber van de zeemacht had Heyn de beschikking
over oorlogsschepen. Het kanon aan zijn voeten met
het anker en het daaraan bevestigde touw waarin
een knoop is gelegd, symboliseren de vloot.
 |
Jos Graven, een beeldhouwer uit 's-Hertogenbosch,
heeft het standbeeld vervaardigd, zoals blijkt
uit de achterzijde van het beeld onder in
de plint waarin zijn naam staat gebeiteld.
De fotografie was in de tijd van Piet Heyn
nog niet uitgevonden.
Toch probeerde Graven een beeld te maken dat
gelijkenis vertoonde met de levende Heyn.
Daarom heeft hij voor het gelaat van Heyn
gebruik gemaakt van een tekening van de schilder
Houbraken.
Het bijna 3 meter hoge voetstuk van het standbeeld
is vervaardigd uit Escausinsche steen door
de steenhouwer J.B. Verhoogh.
Op de voorzijde van het voetstuk is het wapen
van Piet Heyn afgebeeld: een kraai (piet)
op een heining (heyn) die beschermd is door
een helm. Daarachter kan men de lijfspreuk
van Heyn lezen: 'Argentum Auro, Utrumque,
Virtuti Cedit'.
Ook de wapenschilden van Delfshaven en Holland
zijn weergegeven. Links zijn de haring en
de drie korenaren van Delfshaven afgebeeld |
met de tekst: 'geboren te Delfshaven 27 november
1577'. Rechts is het wapen van Holland te zien:
een staande leeuw met een kroon, met de inscriptie
'De heldendood gestorven op 20 juni 1629'.
Het immense beeld dat inclusief voetstuk 6,26 meter
hoog is, heeft vele jaren de verkeerde richting
uit gekeken: het beeld keek naar het centrum van
Rotterdam. Op 28 september 1985 is het standbeeld
van Piet Heyn gedraaid. Sindsdien kijkt hij weer
uit over de Achterhaven, naar de rivier en de zee.
Pieter Pieterszoon Heyn is ongetwijfeld de beroemdste
zoon van Delfshaven. Hij werd hier in 1577 in de
Kerkstraat, sinds 1870 Piet Heynsstraat, geboren.
Hij was admiraal op de kaapvaart van de West Indische
Compagnie (WIC). Het wapenfeit dat hem eeuwige roem
verschafte was de verovering van een Spaanse Zilvervloot
in 1628 in de baai van Mantanza. In 1629 werd hij
op voorspraak van Prins Maurits benoemd tot luitenant-admiraal
van de provincie Holland en Westfriesland. Piet
Heyn sneuvelde kort daarna dat jaar in een zeegevecht
met de kapers uit Oostende. Hij ligt begraven in
de Oude Kerk in Delft.
 |
 |
Oude ansichtkaarten tonen het Piet Heyn plein in
haar oude glorie. Rechtsonder de ontwerptekening.
 |
|
|
Francisco van Jole scheef in 1996 op zijn website:
"In de nacht van 8 op 9 januari 1868
vervaardigden in Delfshaven drie mannen in
het diepste geheim van sneeuw een standbeeld
van zeeheld Piet Heyn. Een van hen, Frans
Hollink, was de grootvader van mijn moeder
Maria Hollink. De verrassingsactie was het
gevolg van een plan dat in de voorgaande zomer
reeds was bedacht. Het stoorde de mannen dat
de in hun gemeente geboren en getogen zeeheld
nog steeds geen standbeeld had. Het beeld
van ijs bleef vijf dagen staan, toen sloeg
de dooi toe. Maar inmiddels was men in Delfshaven
zo enthousiast geraakt dat besloten werd een
permanente versie van het beeld op te richten.
Het werd ontworpen door Jos Graven, beeldhouwer
te Den Bosch. |
 |
| Op 17
oktober 1870 werd dat beeld door prins Hendrik
onthuld en het staat er nog steeds, alhoewel
de gemeente Rotterdam, die Delfshaven |
 |
in 1886 inlijfde, er de 20e eeuw redelijk
onzorgvuldig mee is omgesprongen. Zo is het plantsoen
en het plein vernietigd en heeft het beeld na een
schoonmaakbeurt jarenlang in een verkeerde positie
gestaan. Nu wijst onze zeeheld weer heldhaftig met zijn
rechterarm richting zee."
F.J. Kleijn, "Standbeeld van Piet Heyn - VERSLAG - van al hetgeen daarop betrekking heeft", Rotterdam 1873
Het Piet Heynsplein heette oorspronkelijk "De Plantage" en was te vinden op een gedempt deel van de Achterhaven dat ook wel "De Dam" werd genoemd.
aangezien de naam Plantage in Rotterdam
al voorkwam en er dus gemakkelijk verwarring tussen beide zou kunnen
ontstaan toen Delfshaven in 1886 met Rotterdam
verenigd werd, is het logischerwijs omgedoopt naar Piet Heynsplein.
Hierboven een foto van vlak voor de Tweede Wereldoorlog. Onder het Piet Heynplein tussen 1956 en 1960.
In 1963 werd het Heynsplein drastisch verbouwd vanwege het doortrekken van de Achterhaven naar de Coolhaven en werd het beeld verplaatst. Dit is de ingepakte sokkel.
Rond 2000 is het plein opnieuw
verbouwd met EU-subsidie uit het fonds voor renovatie
van oude stadswijken. Absoluut een aanrader voor
liefhebbers van budgetair verantwoorde oplossingen
in kaal grijs beton op historische locaties...
Er is meer over informatie over Piet Heyn op de
pagina over zijn  geboorthuis.
|
Nog even een foto die ik maakte in de eerste week van augustus 2007. De daadkrachtig opgestoken bevelhebbersstaf is vernield, afgebroken bij de hand - of was de dader een wel erg zware zeemeeuw?
Het beschadigde standbeeld lijkt symbolisch voor het gebrek aan respect dat de historie van Delfshaven ten deel valt.
Het zal me zeer benieuwen of en wanneer dit beschadigde erfgoed gerestaureerd gaat worden...
Februari 2008 - Piet heeft zijn staf weer terug. Nu ja: zijn staf... Niet het afgebroken originele deel van dit erfgoed, wat waarschijnlijk in de haven ligt, maar een vervangend stukkie beton. En het ligt niet aan de foto: het is er ook nog eens een tikkeltje scheef op aangebracht...
|
terug naar het erfgoed-overzicht